Analisis genre dan akal budi dalam simpulan bahasa Melayu Sarawak
The analysis genre and common sense in idioms of Sarawak Malay language
Abstract
Kajian ini membincangkan aspek genre dan akal budi yang terdapat dalam simpulan bahasa Melayu. Simpulan bahasa ialah salah satu daripada genre peribahasa. Genre simpulan bahasa menurut Harun Mat Piah (1989) terdiri daripada unsur-unsur (i) unsur luaran seperti bentuk dan struktur serta ikatan dan konvensinya; (ii) unsur dalaman seperti bahan pembicaraan, pemikiran, isi, fungsi dan pelbagai unsur keindahan yang lain. Akal budi ialah fikiran yang sihat. Fikiran yang sihat bermaksud kebijaksanaan, pekerti, sifat baik, daya cipta, falsafah dan pemikiran masyarakat Melayu Sarawak yang tersurat dan tersirat dalam simpulan bahasa. Makalah ini ingin membuktikan bahawa daripada segi genre, simpulan bahasa Melayu Sarawak dibentuk daripada kata nama, kata kerja, kata adjektif, kata tugas, dan unsur atau nilai kepercayaan. Kajian ini menghujahkan bahawa simpulan bahasa Melayu Sarawak menyurat dan menyirat pelbagai aspek akal budi. Teori Peribahasa Za’ba (1962) yang diperluas oleh Harun Mat Piah (1989) dan Teori Semantik Geoffrey Leech (1981) berserta pendekatan semantik inkuisitif Norhashimah Jamaludin (2004) diaplikasikan dalam kajian ini.
References
Abang Yusof Puteh.(1998). The Malays of Sarawak: A Socio-Political Portrait. Shobra Publications Sdn. Bhd., Kuching, Sarawak.
Abang Yusuf Puteh. (2005). A Profile of Sarawak Malays. Penerbit Universiti Pendidikan Sultan Idris, Tanjong Malim.
Abang Yusuf Puteh. (2008). Adat Perkahwinan Orang Melayu Sarawak Edisi Kedua. Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Abdul Halim Ali (2013a) Bingkisan Sastera. Selayang Baru: Diwangsa Publications & Distributors.
Abdul Halim Ali (2013b) Pengantar teori & kritikan sastera: barat dan Malaysia,. Tanjong Malim: Persatuan Penulis Budiman Malaysia.
Abdul Halim Ali (2014) Teori Takmilah: Perluasan & Pentafsiran. Tanjong Malim: Persatuan Penulis Budiman Malaysia.
Abdul Halim Ali (2013) Akal Budi dalam Sajak-sajak Dharmawijaya, Jurnal e-UTAMA. Jabatan Bahasa dan Kebudayaan Melayu, Institut Pendidikan Nasional, Universiti Teknologi Nanyang, Singapura, vl.2 (2), 69-80
Abdullah Hassan. (1990). Kamus Simpulan Bahasa Melayu. Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Asmah Hj. Omar.(1986). Bahasa dan Alam Pemikiran Melayu. Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Asmah Haji Omar. Bahasa dan alam pemikiran Melayu.(1992). Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Din, G., & Ali, A. (2020). Naluri kemasyarakatan mengangkat keunggulan kepengarangan Muhammad Hj Salleh terhadap pembangunan minda bangsa Melayu. Rumpun Jurnal Persuratan Melayu, 8(1), 26 - 41. Retrieved from http://rumpunjurnal.com/jurnal/index.php/rumpun/article/view/5
Geoffrey N. Leech.(1981). Semantics: The Study of Meaning. Penguin, London.
Harun Mat Piah.(1989). Puisi Melayu Tradisional: Satu Pembicaraan Genre dan Fungsi. Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Hassan Ahmad. Bahasa dan Pemikiran Melayu. (2016). Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Juki, H., & Salleh, C. I. (2017). Kesantunan Pantun Melayu Sarawak. Rumpun Jurnal Persuratan Melayu, 5(1), 56 - 100. Retrieved from http://rumpunjurnal.com/
jurnal/index.php/rumpun/article/view/49
Kembaren, M. M., Nasution, A. A., & Lubis, M. H. (2020). Cerita rakyat Melayu sumatra utara berupa mitos dan legenda dalam membentuk kearifan lokal masyarakat. Rumpun Jurnal Persuratan Melayu, 8(1), 1 - 12. Retrieved from http://rumpunjurnal.com/jurnal/
index.php/rumpun/article/view/117
Keris Mas. 1998). Perbincangan Gaya Bahasa Sastera. Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Napisah Muhammad. (2014). Bentuk Kata dan Golongan Kata. Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Nik Safiah Karim et al. (2008). Tatabahasa Dewan Edisi Ketiga. Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Nor Hashimah Jalaludin. (1992). Semantik dan Pragmatik:Satu Pengenalan. Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Nor Hashimah Jalaludin. (2014). Semantik dalam Akal Budi Melayu. Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia: Bangi.
Raslie Saharan. (1988). Beberapa Aspek Kebudayaan Masyarakat Melayu Sarawak. Adat Resam Penduduk Sarawak. Jawatankuasa Kecil Publisiti dan Filem Perayaan Ulang tahun ke-25 Sarawak Merdeka dalam Malaysia, Kuching.
Taisin, N. J. (2019). Unsur Metafora Dalam Puisi Lisan Tradisional Kadazandusun. Rumpun Jurnal Persuratan Melayu, 7(1), 153-172. Retrieved from http://rumpunjurnal.com/jurnal/index.php/rumpun/article/view/31
Zainal Abidin Ahmad (Za’ba).(1962). Ilmu Mengarang Melayu (Cetakan kedua). Dewan Bahasa dam Pustaka, Kuala Lumpur.
Zainal Abidin Ahmad (Za’ba). (2002). Ilmu Mengarang Melayu, Edisi Ejaan Rumi Baharu (Dengan Pengenalan oleh Asmah Haji Omar). Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Zainal Abidin Ahmad (Za’ba). (2000). Pelita Bahasa Melayu, Edisi Baharu (Penggal III:Bab IX). Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Copyright (c) 2021 RUMPUN JURNAL PERSURATAN MELAYU
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
